Η ευρωπαϊκή τραγωδία

Οι χρησμοί επαληθεύτηκαν. Οι χειρότερες -μέχρι σήμερα- δυνατές συνθήκες εγκαθιδρύθηκαν. Η τεράστια ανισορροπία μεταξύ Βορρά και Νότου έγινε πράξη, αν προηγουμένως ήταν μόνο μια δυσοίωνη πρόβλεψη. Οι μετανάστες από τις ανατολικές χώρες εισέρρευσαν, τώρα αναζητούν κι αυτοί άλλη διέξοδο. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες από την Αφρική και την Ασία συνεχίζουν το ταξίδι τους προς την επιβίωση. Αυτή τη φορά μετανάστες γίνονται και οι ίδιοι οι μέχρι πρότινος κάτοικοι του ευνοημένου από τον ήλιο Νότου.

Η Ευρώπη της κατανάλωσης δεν ψυλλιάστηκε καν το δράμα που κυοφορούσε. Και φυσικά δεν είναι αυτό που παίζεται στις οθόνες των διεθνών χρηματιστηριακών δεικτών. Αυτό είναι το υψηλής τεχνολογίας φόντο. Για την καταστροφή. Και δεν μιλάω μελλοντολογικά. Μιλάω για το παρόν. Η Ευρώπη, η Δύση, όλα εκείνα που ευαγγελιζόταν για πυρήνα της ύπαρξής της, την ισονομία και την ισοπολιτεία, την ισότητα των φύλων, την ελευθερία έκφρασης, κυρίως την ελευθερία να στοχάζεται, να σκέφτεται, τελικά δεν κατόρθωσε να τα κάνει κάτι πέρα από διακηρύξεις. Όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος. Αρκεί να δούμε την κατάσταση των μεταναστών και των ανήμπορων και των πιο φτωχών στα υπόγεια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που νομίζουμε ότι κλονίζεται μόνο από την οικονομία. Δεν είναι μια Ευρώπη για όλους, είναι μια Ευρώπη για λίγους. Δεν της έφτανε ο γερασμένος της πληθυσμός, μέσα στο αβυσσαλέο ένστικτο αυτοσυντήρησής της, το μόνο που κατάφερε να δώσει στον αναδυόμενο κόσμο της οικονομικής ανάπτυξης, ήταν τα δεινά του πολιτισμού της, τη διαφθορά της, την ταπείνωσή της. Ούτε τη δημοκρατία της διέδωσε στον κόσμο τον μην αναπτυγμένο ούτε τα περιβόητα φώτα του πολιτισμού της.

Αυτή είναι η ήττα της τούτη την ώρα. Αν στην Ελλάδα τη βιώνουμε ως πτώση ολόδική μας, μάλλον χάνουμε τη μισή εικόνα. Είμαστε κι εμείς το σύμπτωμα. Πώς μια χώρα στις παρυφές της ανάπτυξης της Δύσης, δεν κατάφερε τελικά να υιοθετήσει δομές και να επηρεαστεί δραστικά από τους θεσμούς, το λειτουργικό σύστημα εντέλει του αναπτυγμένου κομματιού του πλανήτη. Λαμβάναμε μόνο κατ' επίφαση «hardware» και όχι «software». Μόνο «συσκευές» και όχι τρόπους και συστήματα να τα λειτουργήσουμε. Κι έτσι βήμα το βήμα, γραφόταν το έργο της πτώσης. Πάνω στον καμβά της μίας και μοναδικής ιδέας: να παράγουμε ακατάπαυστα, να καταναλώνουμε για να υπάρχουμε. Το δέχτηκε ως προορισμό της η Ευρώπη αυτό και το πληρώνει. Τώρα δεν μπορεί να καταναλώσει με τους ίδιους ρυθμούς και σιγά σιγά φθίνει και η παραγωγή της μοιραία. Στις τραγωδίες αναμένεται η κάθαρση, στην ευρωπαϊκή, ουδείς γνωρίζει την κατάληξη του δράματος. Η αποκόμιση της γνώσης για την ανάγκη ορίων ίσως και η προστασία του περιβάλλοντος με κάθε τρόπο, να είναι μια κάποια λύση.

(Δημοσιεύτηκε στη "Βραδυνή" στις 16 Μαρτίου 2012)