Οικο-λογική απειλή
Κι εκεί που φοβόμασταν ότι η οικονομία της Ιαπωνίας μπορεί να υπέκυπτε σε κάποιον συστημικό κίνδυνο του διεθνούς οικονομικού στερεώματος ή ακόμα και στο δικό της εσωτερικό βραχνά του αποπληθωρισμού που μάστιζε την οικονομία της για δεκαετίες, η φύση είχε τη δική της βούληση. Μπορεί η οικονομική διασύνδεση να εξαπλώνεται ως κανόνας στο παγκόσμιο σκηνικό και να υποβάλλει τον καθένα μας στον κίνδυνο μιας δυσλειτουργίας διεθνούς εμβέλειας, ωστόσο ο αστάθμητος παράγοντας του Κακού χτύπησε πέρα από κάθε οικονομική λογική.
Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας εκτιμά προς το παρόν ότι το κόστος από το σεισμό, το τσουνάμι και τον πυρηνικό όλεθρο που καραδοκεί, θα ανέλθει περίπου στα 309 δισεκατομμύρια δολάρια. Σαν να την χτύπησαν, λέει, τέσσερις τυφώνες «Κατρίνα» τη χώρα. Αλλά φυσικά κανένας δεν μπορεί να εκτιμήσει το πλήγμα που έχει επέλθει στην ψυχή αυτού του τόσο αντιφατικού λαού, με την τεράστια πειθαρχία -στα όρια της υποδούλωσης στα δικά μας μάτια- και την ακόμα πιο ακραία και ιδιότυπη αξιοπρέπειά του. Μπροστά σε μια τέτοια καταστροφή με προς στιγμήν καταμετρημένους 9.700 νεκρούς και 16.500 αγνοούμενος από κύμα τσουνάμι 23,6 μέτρων και τη ραδιενέργεια να απειλεί τους επιζήσαντες, πώς να αντιδράσει ο άνθρωπος; Πού να ξαναβρεί τη δύναμη να ξαναμπεί στο τριπάκι αυτής της αέναης ανάπτυξης;
Η επιτυχία του «ιαπωνικού θαύματος» -που φυσικά το μιμήθηκε με ακόμα πιο κραυγαλέο τρόπο η Κίνα, ελέω 1,5 δισ. κατοίκων- σε μεγάλο βαθμό βασίστηκε στο ρόλο που διαδραμάτισε το κράτος ως εγγυητής του δημοσίου καλού, εξασφαλίζοντας παιδεία, δημόσια υγεία και δικαιοσύνη. Ακόμη και τώρα, στην κατάσταση αυτή εκτάκτου ανάγκης, αμέσως έδρασε η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας με ισχυρές ενέσεις ρευστότητας για να μην καταρρεύσει η οικονομία της και κινήθηκαν οι μηχανισμοί των εθνικών υποδομών της, στο βαθμό που ήταν εφικτό πλέον, κάτι που μοιάζει αδιανόητο στην Ελλάδα, αλλά και στη Δύση που μάλλον αποδιοργανώνεται από το απρόσμενο και το εκτός του πλαισίου διαχείρισης. Βέβαια, αυτή τη στιγμή η Ιαπωνία έχει να διαχειριστεί τη ραδιενέργεια και το θάνατο. Όσο για την οικονομία της, σπεύδουν οι διεθνείς γκουρού σαν τον Γουόρεν Μπάφετ, να ποντάρουν στην ανάπτυξή της λόγω ανοικοδόμησης.
Στο μακρινό παρελθόν τεράστιοι πολιτισμοί χρωστούν την εξαφάνισή τους στη φύση και την ανεξάντλητη εκμετάλλευσή της, όπως οι Σουμέριοι και οι Μάγιας. Κάτι που φαίνεται ότι δεν μπορεί με τίποτα να διδάξει το σημερινό άνθρωπο που δεν φροντίζει να εξασφαλίσει τα του οίκου του, επί της ουσίας. Οίκος του είναι το μέρος που ζει, ο πλανήτης που τελικά έχει όλη τη δύναμη στα χέρια του ακόμη και για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του.
Όσο κι αν έχει προχωρήσει η επιστήμη και η τεχνολογία, είναι φοβερό ότι ακόμα ο Εγκέλαδος φέρει το μυθικό του όνομα και φυσικά τις ιδιότητες του ανεξερεύνητου, υπενθυμίζοντας στον άνθρωπο την αρχέγονη αδυναμία του να ελέγξει το σύμπαν. Τουλάχιστον από την Άπω Ανατολή που φέρει στα κύτταρά της τη φιλοσοφία της αρμονίας, της ολιστικής αντιμετώπισης των ζητημάτων που αφορούν τον άνθρωπο, περιμένει κανείς να επιστρέψει λίγο στις ρίζες της, όχι σαν μόδα, αλλά ουσιαστικά και επίκαιρα, μοντέρνα, για το καλό του σύγχρονου ανθρώπου. Αν βρει η Ιαπωνία τη δύναμη να εξισορροπήσει την ανάπτυξη με την ίδια της την ύπαρξη, τότε υπάρχει ελπίδα.
(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη "Βραδυνή" στις 25 Μαρτίου 2011)
 |
| photo: scalidi |