Με έναν ...Πάκο αναγνώσεις

photo: scalidi

Αν και αναρωτιέμαι όλο και περισσότερο γιατί η Ελλάδα έχει διαλέξει από νωρίς στα βάθη των αιώνων να πορευτεί με το δυτικό κόσμο, όταν τον απορρίπτει με τέτοιο καταλυτικό τρόπο στη πράξη, διαβάζοντας το βιβλίο του Daniel Cohen "Η ευημερία του κακού- Μια (ανήσυχη) εισαγωγή στην οικονομία" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση του Τάσου Γιαννίτση, αρχίζω να αντιλαμβάνομαι πόσο ο δυτικός κόσμος τελικά έλκεται από το τραγικό στοιχείο που έχει εντοπίσει πρώτη η Ελλάδα για τον εαυτό της. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα που συμπυκνώνει ιστορική, ανθρωπολογική και οικονομική γνώση τουλάχιστον της Ευρώπης αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας με τρόπο μεστό, συνοπτικό και συγκεντρωτικό που σε βάζει να δεις ολόκληρο το "κάδρο" της σημερινής κατάστασης της διεθνούς οικονομικής σκηνής και Ιστορίας και φυσικά να τοποθετήσεις τον εαυτό σου μέσα σ' αυτό το πλαίσιο. Πού θα πας εσύ παρακάτω; Έχω την αίσθηση ότι ο ορθολογισμός της Δύσης κρύβει μέσα του μια ενστικτώδικη αγάπη για το μεταφυσικό και το "μαγικό" της Ανατολής. Ίσως γι' αυτό υποσυνείδητα βάζει ρότα για την τραγική του πραγμάτωση.

*

Το βιβλίο του Ben Mezrich που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί, "Δισεκατομμυριούχοι κατά τύχη- Η ίδρυση του Facebook" σε μετάφραση Αργυρώς Μαντόγλου, δίνει ένα ακόμη επιχείρημα στην αίσθηση ότι οι ιδιοφυίες που δεν οσμίζεται η Ιστορία με το πρώτο, τελικά κινούν τα νήματά της και αλλάζουν τον κόσμο. Ένας πιτσιρικάς δευτεροετής φοιτητής, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, εκεί από τις κυψέλες του Χάρβαρντ, θα αλλάξει για πάντα τον τρόπο επικοινωνίας και προσέγγισης των ανθρώπων μεταξύ τους σε όλον τον πλανήτη. Ένας νεαρός, λοιπόν, φοβερός κομπιουτεράς με σχεδόν αυτιστική αφοσίωση στην αγάπη του- τους υπολογιστές, θα αναζητήσει τρόπο να έρθει κοντά με το άλλο φύλο, με ανορθόδοξο τρόπο, αλλά από κει θα ξεκινήσουν όλα, σύμφωνα με το συγγραφέα του βιβλίου, επίσης απόφοιτο του Χάρβαρντ, ο οποίος δεν μίλησε ποτέ με το Μαρκ Ζάκερμπεργκ για τη δική του εκδοχή της ιστορίας. Και πάλι είναι ενδιαφέρον το πώς το άτυπο "περιθώριο" των συστημάτων οπουδήποτε, ακόμη και στο πιο πολιτικώς ορθό σημείο του κόσμου, είναι εκείνο που αλλάζει την ευθεία γραμμή των πραγμάτων σε μια τεθλασμένη ενδιαφέρουσα της Ιστορίας και γεννιέται το μέλλον από κείνους που μοιάζουν λίγο απίθανοι για να το φέρουν στο φως. Κι όμως. Παίρνει την εκδίκησή του από την απλόχωρη σελίδα που είναι στη διάθεση εκείνων που ακολουθούν την πεπατημένη. Ο δρόμος ανήκει ωστόσο και σε κείνους που τον διασχίζουν κάθετα.

*

Περίμενα το τρίτο μέρος της τριλογίας του Μωρίς Αττιά (Το μαύρο Αλγέρι, Η Κόκκινη Μασαλλία, Παρίσι Μπλουζ). Αγάπησα τον ήρωά του, Πάκο Μαρτίνεθ, πολύ. Και στο "Παρίσι μπλουζ" (εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Ρίτα Κολαϊτη) ο αστυνομικό αυτός που ανατέμνει δια του προσωπικού του δράματος τη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας και της Αλγερίας, τη βία που φωλιάζει στις κοινωνίες, τη βουβή βιαιότητα που τρώει τις οικογένειες εκ των έσω, τη μοναξιά που βιώνει εκείνος που νιώθει θύμα της Ιστορίας, θύμα του ίδιου του εαυτού του. Τέλος πάντων, ο προδομένος από ιδεολογίες, από ανθρώπους, από την ίδια του την ύπαρξη. Μια πλοκή που δεν σε αφήνει να ησυχάσεις, συνεχή βάσανα και παγίδες γι' αυτόν τον τόσο υποψιασμένο από τη ζωή και την πραγματικότητα Πάκο. Η Ιρένε του, εκείνη η γυναίκα που φέρει στο κορμί της τα πλήγματα της Ιστορίας, τη βίας, της παράνοιας. Αυτή, το μεγάλο του πάθος, πληγωμένη, κάπου μακριά. Θα συναντηθούν οι δρόμοι τους; Θα βρει δικαίωση, γαλήνη, ειρήνη-Ιρένε, για την αγάπη που έχει χάσει από παιδί ακόμα ο Πάκο; Το νουάρ θα περάσει λίγο στο φως; Η λατρεία του για τον κινηματογράφο παρούσα. Μα, αυτή η τριλογία, θέλει ένα μεγάλο σκηνοθέτη να την κάνει ταινία. Κι ένα μεγάλο ηθοποιό να ενασαρκώσει τον Πάκο και τα φαντάσματα του παρεθόντος του, τους δικούς του νεκρούς, τους σκελετούς στην ψυχή του.

*

Με ζηλευτή μαεστρία, με έναν τρόπο που αφομοιώνει τη βαθιά συναίσθηση της γραφής και της συνάντησής της με την ιστορική πραγματικότητα, η Μάρω Δούκα, η σπουδαία αυτή γυναίκα και συγγραφέας, στο τελευταίο της μυθιστόρημα "Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, πλέκει το τότε με το τώρα. Την ιδιωτική ζωή, την προσωπικη ματιά, με την Ιστορία. Την οριακή κατάσταση των Χανίων κατά τη γερμανική κατοχή -γιατί τα Χανιά είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής- με τον ψυχισμό μιας φοιτήτριας που ψάχνει το δικό της δρόμο στη ζωή, τον εαυτόν της, χρόνια μετά."...σ' αυτό που δεν έχεις, δηλαδή, ή που θα 'θελες να  'χεις, θα μπορούσες να αναζητήσεις και το δικαίωμά σου απλώς να είσαι...". Ο δεσμός του παρελθόντος με το παρόν και την ελπίδα για το μέλλον. Παραδίδει μαθήματα συγγραφικής τέχνης η Μάρω Δούκα σ' αυτό το βιβλίο. Στην ψυχή μιας κοπελίτσας, κλαράκι έτοιμο να σπάσει, όλη η ιστορία ενός τόπου που δεν παύει να επαναλαμβάνεται αλλιώς, θα σηκώσει το βάρος του δίκιου, αντέχει.