Βόρειοι και Νότιοι

Ο νοητός κάθετος άξονας που χώριζε μέχρι προσφάτως την Ευρώπη σε ανατολή και δύση, μετατοπίστηκε καίρια με τη δημοσιονομική κρίση και μετατράπηκε σε μια γραμμή που κόβει τη Γηραιά Ήπειρο στα δύο: βοράς-νότος. Από τη μία πλευρά, ο πλούσιος συγκροτημένος, στιβαρός βοράς των θεσμών, του ορθολογισμού, της τάξης, της ανάπτυξης, της προόδου, της καταχνιάς και της κατάθλιψης που συμπαρασύρει ο τόπος. Και από την άλλη μεριά, ο ελαφρύς και ευάλωτος στα πάθη του «φτωχός» νότος, αχαλίνωτος, ασταθής, απερίσκεπτος, γλεντζές, συναισθηματικός και μελό και ενίοτε αυτός που σφραγίζει με τον αυθορμητισμό του την Ιστορία. 
Σε σύγκρουση τα δύο σημεία του ορίζοντα επί ευρωπαϊκού εδάφους. Και την ώρα της μεγάλης έντασης να τραβάει ο νότος όλο και πιο προς τον Ισημερινό και ο βοράς όλο και πιο προς τον πόλο της γης. Αδύνατο να υπερνικήσουν τη δυναμική του τοπίου. Ο άγνωστος παράγοντας «x» έχει φορέσει τα ρούχα της Ελλάδας και κάνει τραμπάλα στο παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό, ανεβάζοντας και κατεβάζοντας -συνήθως κατεβάζοντας- δείκτες. Με τη διεθνή κρίση σε κορύφωση, η Γερμανία βλέπει την ανεργία της να υποχωρεί θεαματικά. Η διελκυστίνδα καλά κρατεί. Τα δύο άκρα σε πλήρη απώθηση: στην Ισπανία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία η ανεργία καταρρίπτει το ένα ιστορικό υψηλό ρεκόρ μετά το άλλο. 
Σ' αυτή την κατάσταση οι βόρειοι βλέπουν μόνον αριθμούς και ελλείμματα, νιώθουν ενοχλημένοι και προδομένοι από τους νότιους ασυγκράτητους εταίρους τους. Πάτησαν τον όρκο των δημοσιονομικών, δεν υπάρχει ιερότερος απ' αυτόν. Οι νότιοι δεν μπορούν να αντέξουν τον ίδιο τους τον εαυτό από τη μία, αυτόν που τους υπονομεύει, κι από την άλλη θέλουν να τη βγουν με κόκκινο στους υπερβόρειους “δυνάστες” τους. Δεν ανέχονται τον έλεγχο, την επιτροπεία, καμία συγκρότηση και προτεσταντική ηθική. Εκείνοι έχουν το ταμπεραμέντο του ορθόδοξου ή καθολικού χριστιανισμού τους. Το πάθος και το αίμα βράζει. Δεν είναι των μεταρρυθμίσεων και των αντιμεταρρυθμίσεων. 
Βόρειοι και Νότιοι. Δύο ψυχισμοί που συγκρούονται. Δύο νοοτροπίες. Εκείνο που δεν κατάφεραν είναι να συγχωνευτούν σε έναν πολιτισμό. Αυτό πληρώνουν τώρα. Αν και η ομπρέλα της Αμερικής είναι ανοιχτή από πάνω τους, δεν αρκεί το κοινό αναψυκτικό να τους ενώσει. Εδώ δεν αρκεί καν το ενιαίο νόμισμα. Το οικοδόμημα τρίζει, οι πολίτες ασφυκτιούν και οι μάζες δίνουν το φόρο τους σε χρήμα αρχικά εν είδει ακήρυχτου πολέμου, μετά ποιος μπορεί να εγγυηθεί ποιας φύσεως νέα αφαίμαξη -μπορεί πραγματικά πολεμική- να επακολουθήσει; Δεν ξέρει ποτέ κανείς μ' αυτούς τους νότιους που το εύκολο είναι να τους διαιρέσεις, να τους διχάσεις. Η Ανατολή παρακολουθεί από την ασφαλή απόσταση, υπεραναπτυσσόμενη και τη στιγμή που θα τα βρει σκούρα, θα αναδιπλωθεί στη δική της άκρη του ζεν που βλέπει τον ήλιο πάντα να ανατέλλει. Τα ηλιοβασιλέματα είναι για τους δυτικούς, της μελαγχολίας και της σίγουρης ήττας, της συνειδητής, ενός εαυτού που εκείνοι εφηύραν ως τη μεγάλη τους αφήγηση: από την ελληνική τραγωδία μέχρι το δονκιχωτικό μυθιστόρημα και από το σαιξπιρικό θέατρο μέχρι το κίνημα του παραλόγου.

(Δημοσιεύτηκε στη "Βραδυνή" στις 3 Φεβρουαρίου 2012)