Το πολύτιμο μέταλλο του αποχωρισμού
(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη Φιλολογική Βραδυνή στις 23/3/2007_
«...με έκανε να θυμηθώ το πρόσωπο των παιδικών μου χρόνων, εκείνο που είχε βυθιστεί για πάντα στην άβυσσο του αποχωρισμού, λες και το παιδί αυτό κρυβόταν ζαρωμένο κάπου μέσα μου, περιμένοντας πότε θα αφαιρεθώ για να αναδυθεί από τα λασπόνερα του παρελθόντος με το ευτυχισμένο του χαμόγελο και με τα λαμπερά του μάτια...»
Είναι κάτι αναγνώσματα που φέρουν κάτι από την αξία των πολύτιμων λίθων. Με μια ειδοποιό διαφορά: αυτά είναι ζωντανά και ενδέχεται να παραμείνουν για καιρό, εφόσον τους το επιτρέπει η ποιότητά τους. Μπορεί να λάμπουν ή να στραφταλίζουν, αλλά όχι στιγμιαία, δεν σε ξεγελούν ως φο μπιζού, ούτε σε κοιτάζουν αγέρωχα και απαξιωτικά μέσα από προθήκες ακριβών κοσμηματοπωλείων. Μάλλον λειτουργούν ως κειμήλια με συναισθηματική και εν προκειμένω λογοτεχνική αξία.
Ένα τέτοιο σύντομο μυθιστόρημα που κρύβει για τον αναγνώστη του εντάσεις και συγκίνηση σπάνια, είναι «Το μυστικό του χρυσοχόου» της Έλια Μπαρθελό που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση της Γεωργίας Ζακοπούλου. Η αγάπη, ο αποχωρισμός από τους αγαπημένους ανθρώπους και τόπους, η ερωτική μαγεία, ο χρόνος που ανατροφοδοτεί τον πόθο και τον αναπλάθει, η ερημιά και ερήμωση από κείνα τα πρόσωπα που κανείς έχει λατρέψει.
Οι τρεις διαφορετικοί χρόνοι που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στο μυθιστόρημά της, συγχέονται σε έναν και μοναδικό χρόνο: αυτόν του παράφορου πάθους. Ο αναγνώστης μπερδεύεται από το ποιος είναι ποιος σ’ αυτή την ιστορία, που δεν είσαι και βέβαιος ότι είναι μία ιστορία, αλλά αυτό δεν έχει και τόση σημασία, αφού η απόλυτη ομορφιά που εισπράττει, είναι η ίδια: ατόφια, αυτούσια, μοναδική, ξεχωριστή. Σαν τη φωνή του Λέοναρντ Κοέν που τον επικαλείται η δημιουργός στην αρχή και στο τέλος του βιβλίου. Αυτή η φωνή η ιδιαίτερη, η βαριά με τη βραχνάδα εκείνη που την αναγνωρίζεις παντού, είναι κι εκείνη που μπορεί να αποδώσει στην εντέλεια την ατμόσφαιρα του κειμένου. Αναρωτιέμαι αν ήμουν σε θέση να διαβάσω αυτό το βιβλίο στη γλώσσα που γράφτηκε, πόσο θα με μάγευε η εκφορά του λόγου, γιατί ακόμη και στην ελληνική του απόδοση το βιβλίο έχει ρυθμό και ψυχικά φορτία που μπορεί να κουβαλήσει όποιος αγαπά την ανάγνωση και τη θαυματουργή της ιεροτελεστία.
«...Πήγε στο εξωτερικό, διάβασε πολύ, ράβει ρούχα περιζήτητα ακόμη και στα καλύτερα μαγαζιά της πρωτεύουσας, αλλά ποτέ δε συνάντησε έναν άντρα σαν αυτόν που έχασε...» Το παρελθόν μπερδεύεται με το παρόν σε ένα χορό για δύο, μόνο που ο δεύτερος είναι απών και ο μόνος από το ζευγάρι που έχει μείνει, βιώνει την απώλεια του άλλου μέσα από μια συνεχή αναδρομή στα περασμένα. «...Το μόνο που είναι δικό μου είναι το παρελθόν... Ο πόνος προσφέρει σε κάποιους ανθρώπους τη σοφία που η αθωότητα τους αρνείται...»
«...με έκανε να θυμηθώ το πρόσωπο των παιδικών μου χρόνων, εκείνο που είχε βυθιστεί για πάντα στην άβυσσο του αποχωρισμού, λες και το παιδί αυτό κρυβόταν ζαρωμένο κάπου μέσα μου, περιμένοντας πότε θα αφαιρεθώ για να αναδυθεί από τα λασπόνερα του παρελθόντος με το ευτυχισμένο του χαμόγελο και με τα λαμπερά του μάτια...»
Είναι κάτι αναγνώσματα που φέρουν κάτι από την αξία των πολύτιμων λίθων. Με μια ειδοποιό διαφορά: αυτά είναι ζωντανά και ενδέχεται να παραμείνουν για καιρό, εφόσον τους το επιτρέπει η ποιότητά τους. Μπορεί να λάμπουν ή να στραφταλίζουν, αλλά όχι στιγμιαία, δεν σε ξεγελούν ως φο μπιζού, ούτε σε κοιτάζουν αγέρωχα και απαξιωτικά μέσα από προθήκες ακριβών κοσμηματοπωλείων. Μάλλον λειτουργούν ως κειμήλια με συναισθηματική και εν προκειμένω λογοτεχνική αξία.
Ένα τέτοιο σύντομο μυθιστόρημα που κρύβει για τον αναγνώστη του εντάσεις και συγκίνηση σπάνια, είναι «Το μυστικό του χρυσοχόου» της Έλια Μπαρθελό που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση της Γεωργίας Ζακοπούλου. Η αγάπη, ο αποχωρισμός από τους αγαπημένους ανθρώπους και τόπους, η ερωτική μαγεία, ο χρόνος που ανατροφοδοτεί τον πόθο και τον αναπλάθει, η ερημιά και ερήμωση από κείνα τα πρόσωπα που κανείς έχει λατρέψει.
Οι τρεις διαφορετικοί χρόνοι που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στο μυθιστόρημά της, συγχέονται σε έναν και μοναδικό χρόνο: αυτόν του παράφορου πάθους. Ο αναγνώστης μπερδεύεται από το ποιος είναι ποιος σ’ αυτή την ιστορία, που δεν είσαι και βέβαιος ότι είναι μία ιστορία, αλλά αυτό δεν έχει και τόση σημασία, αφού η απόλυτη ομορφιά που εισπράττει, είναι η ίδια: ατόφια, αυτούσια, μοναδική, ξεχωριστή. Σαν τη φωνή του Λέοναρντ Κοέν που τον επικαλείται η δημιουργός στην αρχή και στο τέλος του βιβλίου. Αυτή η φωνή η ιδιαίτερη, η βαριά με τη βραχνάδα εκείνη που την αναγνωρίζεις παντού, είναι κι εκείνη που μπορεί να αποδώσει στην εντέλεια την ατμόσφαιρα του κειμένου. Αναρωτιέμαι αν ήμουν σε θέση να διαβάσω αυτό το βιβλίο στη γλώσσα που γράφτηκε, πόσο θα με μάγευε η εκφορά του λόγου, γιατί ακόμη και στην ελληνική του απόδοση το βιβλίο έχει ρυθμό και ψυχικά φορτία που μπορεί να κουβαλήσει όποιος αγαπά την ανάγνωση και τη θαυματουργή της ιεροτελεστία.
«...Πήγε στο εξωτερικό, διάβασε πολύ, ράβει ρούχα περιζήτητα ακόμη και στα καλύτερα μαγαζιά της πρωτεύουσας, αλλά ποτέ δε συνάντησε έναν άντρα σαν αυτόν που έχασε...» Το παρελθόν μπερδεύεται με το παρόν σε ένα χορό για δύο, μόνο που ο δεύτερος είναι απών και ο μόνος από το ζευγάρι που έχει μείνει, βιώνει την απώλεια του άλλου μέσα από μια συνεχή αναδρομή στα περασμένα. «...Το μόνο που είναι δικό μου είναι το παρελθόν... Ο πόνος προσφέρει σε κάποιους ανθρώπους τη σοφία που η αθωότητα τους αρνείται...»