Γυάλινος κόσμος
«Η απάθεια του θεατή». Κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο. Μένεις ανενεργός παρακολουθώντας τον απέναντι να του συμβαίνει κάτι κι εσύ απλώς δεν του παρέχεις το ενδιαφέρον και τη βοήθειά σου. Νομίζω ότι περάσαμε εύκολα ως λαός σ' αυτή την κατάσταση. Βοήθησε και η αποβλακωτική αίσθηση ότι όσο περισσότερα λεφτά θα βγάλεις τόσο πιο ευτυχής θα είσαι και τόσο πιο πολύ η ζωή σου θα μοιάζει με αυτή της «τηλεόρασης». Μια ζωή-τηλεόραση, όμως, σημαίνει εύκολα ότι θα σε παρακολουθούν απαθώς να υποφέρεις και δεν θα σου τείνει κανείς το χέρι ούτε για ένα παρηγορητικό χτύπημα στην πλάτη. Γιατί ανάμεσα σε σένα και τη ζωή θα παρεμβάλλεται ένα ψυχρό κι απόμακρο γυαλί.
Βλέπω τους πολιτικούς να αγωνίζονται να υπάρξουν μ' αυτόν το παλιό τρόπο. Μα απευθύνονται σε ανθρώπους που έχουν φροντίσει να κρατήσουν σε απόσταση. Τους αιφνιδιάζουν τα -κατακριτέα (Άμα σε γιαουρτώνω και σε καθυβρίζω, είσαι σε θέση να με ακούσεις; Δεν νομίζω) και τόσο απολίτιστα- γιαουρτώματα. Χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι ο θεατής προσπαθεί να σπάσει το γυαλί. Στην ουσία τσιμπιέται για να δει αν είναι ακόμα ξύπνιος, ακόμα ζωντανός. Επιχειρεί με ένα γιαούρτι -ολόλευκο σαν το χρώμα της ενδόμυχης ενοχής του που παραδόθηκε μόνος του στην απάθεια- να γεφυρώσει το χάσμα που τον χωρίζει από τον πολιτικό. Όμως το χάσμα δεν είναι με το πρόσωπο, αλλά με την ίδια την πολιτική.
Πώς, λοιπόν, να σπάσεις το γυάλινο κόσμο σου; Τη νοητή διάφανη σφαίρα που έχεις τοποθετήσει τη ζωή σου; Γιατί να τη σπάσεις, καταρχάς; Μα, επειδή πια βλέπεις να σε αφήνουν εσένα αβοήθητο οι υπόλοιποι τηλε-θεατές γύρω σου. Είναι σαν να φωνάζεις μέσα από τα διπλά σου τζάμια για βοήθεια κι οι άλλοι δεν ακούνε καν τον ήχο σου, σε παρακολουθούν ωσάν σίριαλ τηλεοπτικό και τρώνε με απάθεια ποπ κορν. Κι αυτό γίνεται κάθε μέρα, στο σπίτι σου που έχεις χάσει την επικοινωνία με τους δικούς σου, στη δουλειά σου που πάντοτε νοιαζόσουν μόνο για σένα και την ανέλιξή σου και πάταγες επί πτωμάτων, στο δρόμο που κλέβεις ακόμα και τη θέση στάθμευσης του ανάπηρου, στο τρένο που έσπρωχνες το διπλανό, στο λεωφορείο που δεν χτύπαγες εισιτήριο. Κι όλοι εκεί σε άφηναν να τα κάνεις και τους άφηνες κι εσύ. Έτσι άφησες και το βουλευτή να σε κλέψει και τώρα δεν ξέρεις πού χρωστάς. Αμοιβαία απάθεια θεατή.
Κι έρχεται η ώρα -που αντιλαμβάνεσαι ότι η Ιστορία ζει και ζεις κι εσύ- αφού στο σπίτι σου δεν θα σε ανεχτούν ή θα αδιαφορούν, στη δουλειά σου θα σε απολύσουν, στο δρόμο θα σε γράψει η τροχαία ή θα σου επιτεθεί να σε κλέψει ο εγκληματίας, στο τρένο -μην ανησυχείς θα είναι κλειστοί οι σταθμοί- και θα ταλαιπωρείσαι κάθιδρος και δυστυχής, και τα μέσα γενικά, τα νοσοκομεία, οι δημόσιες υπηρεσίες δεν θα λειτουργούν γιατί θα έχουν απεργία. Κι εσύ τόσο θα χτυπιέσαι μέσα στο γυάλινο κόσμο σου και θα ζητάς αντίδοτο στην απελπισία, τουλάχιστον κάποιος να σε ακούσει, να ανταποκριθεί στο κάλεσμά σου. Όπως γράφει ο Howard Zinn στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σ' ένα τρένο που κινείται» (Εκδόσεις Αιώρα, μετάφραση Νίκος Σταμπάκης), «Μόνο η παρέμβαση της ιστορικής προοπτικής μπορεί να απαλύνει τη θλίψη μας... Οι άνθρωποι είναι πρακτικοί. Θέλουν αλλαγή, όμως αισθάνονται αδύναμοι, μόνοι, δεν θέλουν να είναι σαν ένα φυλλαράκι χλόης που εξέχει από τα άλλα και κόβεται. Περιμένουν σήμα από κάποιον άλλο, που θα κάνει την πρώτη ή τη δεύτερη κίνηση».
(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη "Βραδυνή" την 1η Απριλίου 2011)
Βλέπω τους πολιτικούς να αγωνίζονται να υπάρξουν μ' αυτόν το παλιό τρόπο. Μα απευθύνονται σε ανθρώπους που έχουν φροντίσει να κρατήσουν σε απόσταση. Τους αιφνιδιάζουν τα -κατακριτέα (Άμα σε γιαουρτώνω και σε καθυβρίζω, είσαι σε θέση να με ακούσεις; Δεν νομίζω) και τόσο απολίτιστα- γιαουρτώματα. Χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι ο θεατής προσπαθεί να σπάσει το γυαλί. Στην ουσία τσιμπιέται για να δει αν είναι ακόμα ξύπνιος, ακόμα ζωντανός. Επιχειρεί με ένα γιαούρτι -ολόλευκο σαν το χρώμα της ενδόμυχης ενοχής του που παραδόθηκε μόνος του στην απάθεια- να γεφυρώσει το χάσμα που τον χωρίζει από τον πολιτικό. Όμως το χάσμα δεν είναι με το πρόσωπο, αλλά με την ίδια την πολιτική.
Πώς, λοιπόν, να σπάσεις το γυάλινο κόσμο σου; Τη νοητή διάφανη σφαίρα που έχεις τοποθετήσει τη ζωή σου; Γιατί να τη σπάσεις, καταρχάς; Μα, επειδή πια βλέπεις να σε αφήνουν εσένα αβοήθητο οι υπόλοιποι τηλε-θεατές γύρω σου. Είναι σαν να φωνάζεις μέσα από τα διπλά σου τζάμια για βοήθεια κι οι άλλοι δεν ακούνε καν τον ήχο σου, σε παρακολουθούν ωσάν σίριαλ τηλεοπτικό και τρώνε με απάθεια ποπ κορν. Κι αυτό γίνεται κάθε μέρα, στο σπίτι σου που έχεις χάσει την επικοινωνία με τους δικούς σου, στη δουλειά σου που πάντοτε νοιαζόσουν μόνο για σένα και την ανέλιξή σου και πάταγες επί πτωμάτων, στο δρόμο που κλέβεις ακόμα και τη θέση στάθμευσης του ανάπηρου, στο τρένο που έσπρωχνες το διπλανό, στο λεωφορείο που δεν χτύπαγες εισιτήριο. Κι όλοι εκεί σε άφηναν να τα κάνεις και τους άφηνες κι εσύ. Έτσι άφησες και το βουλευτή να σε κλέψει και τώρα δεν ξέρεις πού χρωστάς. Αμοιβαία απάθεια θεατή.
Κι έρχεται η ώρα -που αντιλαμβάνεσαι ότι η Ιστορία ζει και ζεις κι εσύ- αφού στο σπίτι σου δεν θα σε ανεχτούν ή θα αδιαφορούν, στη δουλειά σου θα σε απολύσουν, στο δρόμο θα σε γράψει η τροχαία ή θα σου επιτεθεί να σε κλέψει ο εγκληματίας, στο τρένο -μην ανησυχείς θα είναι κλειστοί οι σταθμοί- και θα ταλαιπωρείσαι κάθιδρος και δυστυχής, και τα μέσα γενικά, τα νοσοκομεία, οι δημόσιες υπηρεσίες δεν θα λειτουργούν γιατί θα έχουν απεργία. Κι εσύ τόσο θα χτυπιέσαι μέσα στο γυάλινο κόσμο σου και θα ζητάς αντίδοτο στην απελπισία, τουλάχιστον κάποιος να σε ακούσει, να ανταποκριθεί στο κάλεσμά σου. Όπως γράφει ο Howard Zinn στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σ' ένα τρένο που κινείται» (Εκδόσεις Αιώρα, μετάφραση Νίκος Σταμπάκης), «Μόνο η παρέμβαση της ιστορικής προοπτικής μπορεί να απαλύνει τη θλίψη μας... Οι άνθρωποι είναι πρακτικοί. Θέλουν αλλαγή, όμως αισθάνονται αδύναμοι, μόνοι, δεν θέλουν να είναι σαν ένα φυλλαράκι χλόης που εξέχει από τα άλλα και κόβεται. Περιμένουν σήμα από κάποιον άλλο, που θα κάνει την πρώτη ή τη δεύτερη κίνηση».
(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη "Βραδυνή" την 1η Απριλίου 2011)