"Έχουν δάκρυα τα πράγματα, για άλλους λόγους όμως κλαίει ο καθένας από μας"

"...Η πρόθεσή μου ήταν να διασώσω τους συγγενείς μου από τις γενικεύσεις, τα σύμβολα, τις συντομογραφίες, να αποκαταστήσω την ιδιαιτερότητα και την ατομικότητά τους, νά γιατί είχα κάνει αυτό το παράξενο και κοπιαστικό ταξίδι...".

photo: scalidi

Είναι ένα βιβλίο που, από την αρχική του αφιέρωση μέχρι την τελευταία του σημείωση, κρύβει στον πυρήνα του βαθιά κι αληθινή συγκίνηση, ανθρωπιά με όλη της τη σημασία, περνώντας διά πυρός και σιδήρου, κυριολεκτικά μέσα από το Ολοκαύτωμα. Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο "Χαμένοι-Αναζητώντας έξι από τα έξι εκατομμύρια" του Daniel Mendelsohn που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου.
Ένα σπαρακτικό βιβλίο για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Όχι μόνο γι' αυτά. Για τους ανθρώπους που υφίστανται τη βία, για τους ανθρώπους που φέρουν την βία, για τους ανθρώπους όλους. Για το τι κουβαλάμε στην ψυχή μας. Ένα κείμενοσυγκλονιστικά ειλικρινές που ακτινοβολεί την αυθεντικότητα αυτού που αποφασίζει να μιλήσει για ό,τι τον καίει από μικρό παιδί. "...In, interior, intimus. Η εγγύτητα, η οικειότητα, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα άλλα, και όχι σε αγάπη. Όσοι έχουν υπερβολική οικειότητα μαζί σου, όσοι έχουν ζήσει υπερβολικά κοντά σου, όσοι έχουν δει από πολύ μέσα τον πόνο και τον φθόνο σου ή και -πάνω απ' όλα, ίσως- την ντροπή σου, αυτοί την κρίσιμη στιγμή, μπορούν πάρα πολύ εύκολα να αποκοπούν από τη ζωή σου, να εξοβελιστούν, να εξοριστούν, να πεθάνουν...".
Ο συγγραφέας δεν διστάζει να βάλει βαθιά το νυστέρι στην οικογενειακή του ιστορία, το γενεαλογικό του δέντρο ακόμα, και αναζητώντας το θείο, τη θεία και τις ξαδέρφες του από το Μπόλεχοβ της Ουκρανίας, ανατέμνει τις σχέσεις του με τα αδέρφια του, με τον κόσμο, με τη ζωή, με το θεό, καταφεύγοντας στην εμβόλιμη παράλληλη παράθεση της ερμηνείας εβραϊκών ιερών κειμένων. Η έξυπνη διαχείριση του υλικού του και η συγγραφική του αξιοποίηση είναι το λιγότερο που μπορεί να παρατηρήσει ο αναγνώστης. Το περιεχόμενο σε κλέβει ολόκληρο να του αφιερωθείς. Να μάθεις για τον εαυτόν σου, διαβάζοντας για τα δεινά των Εβραίων, για τη μοίρα αυτού του λαού να είναι πάντα ο Άλλος στις κοινωνίες που προσδιορίζεται η ιστορική του ύπαρξη και στη συνέχεια το πέρασμα στην ψυχολογία του θύτη που υπήρξε για αιώνες θύμα. "...με κάτι τέτοια συνειδητοποιείς πως το Ολοκαύτωμα δεν ήταν κάτι που απλώς συνέβη, αλλά ένα γεγονός που εξακολουθεί να συμβαίνει...".
Ο Mendelsohn δεν ωραιοποιεί, δεν αποκρύπτει την αλήθεια κάθε πλευράς, δεν διστάζει να πει τα πάντα με το όνομά τους, ξεκινώντας από τον ίδιο του τον εαυτό. Και γράφει ένα βιβλίο που υμνεί την ανθρωπιά, το να είναι άνθρωπος κάποιος με όλες του τις πτυχές, τις γωνίες και τις στρογγυλάδες του. "...ένας θρύλος περί εγγύτητας και απόστασης, οικειότητας και βίας, έρωτα και θανάτου, ο πρώτος από όλους τους θρύλους, ο πρώτος από όλους τους μύθους για το πόσο εύκολα φτάνουμε να σκοτώσουμε τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους...".
Οι 580 σελίδες μεγάλου σχήματος που καταλαμβάνει το βιβλίο στην ελληνική του έκδοση, κατάφεραν το πιο δύσκολο για μένα, να με "κρατήσουν" αυτές μόνο για καλοκαίρι στις διακοπές μου, δεν μου επέτρεψαν να διαβάσω τίποτα άλλο κι ας τις τέλειωσα σε ελάχιστο χρόνο. Είναι ένα βαθύ και χορταστικό βιβλίο που μιλάει κατευθείαν στον εαυτό που μπορεί ακόμη και επιμελώς κάποιος να κρύβει, στο πνεύμα που παραδέρνει ζητώντας τη δική του αλήθεια, στον πληγωμένο αφανή άνθρωπο.