Το παρελθόν για το σήμερα

(Το κείμενο έχει δημοσιευτεί στις 23/12/2006 στη Φιλολογική Βραδυνή)


Ένα εξαιρετικά καλαίσθητο βιβλίο, με ένα εξώφυλλο που χαίρεσαι να κρατάς στα χέρια σου, αρχικά με εξέπληξε για την επιλογή της δημιουργίας του από τον εμπνευστή του. Στη συνέχεια, είδα ότι το «Αρχαία συνταγή -Ηρόδοτος, Ηράκλειτος, Λουκιανός» (Εκδόσεις Κέδρος) ήταν φυσικό επόμενο να το βγάλει ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος. Ήδη, από τα προηγούμενα μυθιστορήματά του (όπως το «Φίλοι» και το «Χάσαμε τον μπαμπά») έδειχνε μια σαφή προτίμηση ή και πρόθεση -ποιος ξέρει- στη διατύπωση αποφθεγματικού λόγου. Μια σκέψη, μάλιστα, θα ήταν να συγκεντρώσει όλες εκείνες τις φρασούλες, τα «τσιτάτα» που φιγουράρουν στις σκέψεις και τους διαλόγους των λογοτεχνικών του ηρώων μέχρι σήμερα, και να βγάλει ένα βιβλίο που θα περιέχει την απολύτως δική του «συνταγή».
Στο προκείμενο βιβλίο να σταθούμε, που ο συγγραφέας του αποτάθηκε στο παρελθόν για να πει μερικά πράγματα για το σήμερα. Προσέτρεξε στους αρχαίους σοφούς «παππούδες». Φλέγοντα ζητήματα για το σύγχρονο κόσμο ο σκοταδισμός και η ελαφρότητα με την έννοια την αρνητική είτε της επίφασης είτε της πλήρους επιπολαιότητας αυτή η τελευταία, τα οποία ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος επιχειρεί να προσεγγίσει μέσα από επτά ιστορίες του Ηρόδοτου, πέντε διαλόγους του Λουκιανού και σαράντα αποσπάσματα από τον Ηράκλειτο. Αν και δεν είμαι ο «Σοφός Αναγνώστης» του οποίου την κρίση επικαλείται ο γνωστός συγγραφέας στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του, αντιλαμβάνομαι ότι οι λέξεις (και το αντίκρυσμά τους στο παρόν, σε όποιο επίπεδο ανθρώπινης δραστηριότητας και αν αναφερθούμε) «παραμυθάς, σκοτεινός και ελαφρύς» είναι αυτές που δυστυχώς ή ευτυχώς αποδεικνύονται πιο επίκαιρες και «ζεστές» απ’ ό,τι ίσως ήταν στα χρόνια του Ηρόδοτου, του Λουκιανού και του Ηράκλειτου. «Αλληλένδετα είναι και δεν είναι όλα, η ομοιότητα με τη διαφορά, η συμφωνία με τη διαφωνία, και από τα πάντα ένα και από ένα τα πάντα». Μάλιστα, αυτή η ροπή προς τη ρευστότητα του Ηράκλειτου αποτελεί για το σύγχρονο άνθρωπο παραμυθία και απάγκιο στα δύσκολα του μυαλού, της ψυχής και της ζωής του.